Toprağa Ne Ekersen Onu Biçersin: Doğru Mu, Yanlış Mı?
Toprağa ne ekersen onu biçersin… Bu cümleyi her duyduğumda içimden bir yerler kalkıyor. Çünkü bu deyim bana bir anlamda “ne kadar çalışırsan, o kadar kazanırsın” ya da “ne kadar iyi davranırsan, başkaları da sana öyle davranır” gibi ne kadar basit, ne kadar yüzeysel bir bakış açısını hatırlatıyor. Ama işin aslı öyle değil. Bu cümleyi doğru kabul etmek, hayatın karmaşasını görmemek demek.
Bu Deyim Nereye Kadar Doğru?
Bunu kabul ediyorum, çoğu zaman çaba, niyet ve yapılan işler doğru karşılıkları bulur. Herkesin bildiği gibi, “emek, başarıyı getirir.” Ama işin içine kader, şans, dışsal faktörler ve bazen de sistemsel eşitsizlikler girdiğinde, “toprağa ne ekersem onu biçerim” fikri, ne yazık ki çözüme gitmekten çok bizi daha da içeri hapseder.
Düşünsenize, bütün çabayı gösteriyorsunuz, ter döküyorsunuz, doğru ekimi yapıyorsunuz ama beklediğiniz sonuca ulaşamıyorsunuz. Yani, gerçekten de toprağa ne ektiğinizin bir önemi var mı? Yoksa sadece ekim değil, dışarıdaki rüzgarlar, yağmur, güneş, hatta ekonomik kriz gibi faktörler de işin içine girmiyor mu?
Toprağa Ne Ekersen Onu Biçersin’in Güçlü Yönleri
Kişisel Sorumluluk
Bu deyimin en sevdiğim yanı, kişisel sorumluluğu ve eylemi öne çıkarması. Bir şeyleri değiştirmek istiyorsanız, önce kendi hareketlerinize bakmalısınız. Gerçekten de “doğru” bir şekilde ekim yapmak, hayatı yönlendirmek için atılacak ilk adımdır. Herhangi bir durumla ilgili, sorumluluğu sadece dış faktörlere yüklemek oldukça kolaydır. Ama bu kolaycılığı reddedip, işin içine kendi sorumluluğumuzu katmak, doğru adımlar atmak için bir başlangıçtır.
Emek ve Çaba
Bir başkası ne ekerse, onun karşılığını alması çok açık bir kuraldır. Eğer bir yere uğraş ve emek koymazsan, sonuç beklentisi de gerçekçi olamaz. İyi bir iş ortaya koymak için zaman harcamalı, sürekli gelişmeye ve değişmeye çalışmalısınız. Aynı şekilde, kötü bir şey ekersen, o da sana kötü geri dönecektir.
Peki, Ya Zayıf Yönleri?
Şans ve Dışsal Faktörler
Bununla birlikte, bu düşünceyi körü körüne savunmak bazen tehlikeli olabilir. Hayat, her zaman bizim kontrolümüzde olan bir şey değil. Evet, emek çok önemli ama bazen hayatın size sunabileceği şans da devreye girer. 2008 krizini hatırlayın; birçok insan doğru ekim yaptı, ama sistemsel değişiklikler, dışsal etmenler her şeyi alt üst etti. Yani “toprağa ne ekersem onu biçerim” demek, her zaman gerçeği yansıtmaz.
Kader, Sınıf ve Adalet
Toprağa ne ekersen onu biçersin fikri, biraz da toplumsal eşitsizlikleri göz ardı eder. İnsanlar, sınıflarına göre ekim yapmaya başlamazlar. Birinin başlangıç noktası, diğerinden tamamen farklı olabilir. Daha iyi eğitim, finansal imkanlar ya da güçlü bir aile desteği gibi avantajlar, bu teoriyle çelişiyor. Toprağa ne ekersem onu biçerim demek, bazen herkese eşit fırsatlar verildiğini varsaymak olur. Ancak bu dünyada maalesef öyle bir durum yok.
Düşünmeye İtecek Sorular
1. Eğer emek ve çaba gerçek bir karşılık buluyorsa, neden bazı insanlar daha çok çalışarak da başarıya ulaşamıyor?
2. Toprağa ne ekersem onu biçerim diyenler, şansın ve dışsal faktörlerin gücünü ne kadar dikkate alıyorlar?
3. Eğer her şey sadece bizim kontrolümüzde olsaydı, toplumsal eşitsizlikler bu kadar belirgin olur muydu?
Bu soruları yanıtlamak kolay değil. Çünkü bir yandan doğru ekimi yapmanın önemini biliyorum, diğer yandan hayatın bazen kontrolümüz dışında işlediğini de kabul ediyorum. Sonuçta, sadece “toprağa ne ekersem onu biçerim” demek, sorunun sadece bir yönünü görmek olur. Yaşamın diğer yüzü de göz önünde bulundurulmalı.
Sonuç
Bence bu deyimin doğru olduğu yerler var, ama her şeyin bir cevabı olduğu kadar, her şeyin de bir “ama”sı var. Hayatın ne kadar çok yönlü olduğunu ve bazen istediğimiz şeylerin dışında pek çok faktörün etkili olduğunu unutmamalıyız. Bu deyimi benimsemek, kişinin kendisine dürüst olmasını sağlar, ama hep bir adım daha ileri gitmek, dünyayı farklı bir perspektiften görmek gerekir.